Credo

Credo van deze website

De situatie in Nederland is niet te vergelijken met zo’n 60 jaar geleden. In veel opzichten zijn we ‘modern’ geworden. We zijn goed georganiseerd. We denken rationeel. In vergelijking met veel andere landen hebben we de zaken keurig op orde. Over alles is nagedacht. Dat is een kant van de werkelijkheid. De andere kant is dat we te maken hebben met grote onderlinge verschillen. Van gelijkheid is bijvoorbeeld geen sprake. Bovendien hebben we te maken met hardnekkige vraagstukken die zich niet gemakkelijk laten oplossen. Het schuurt op vele fronten in het ogenschijnlijk zo fraai aangeharkte Nederland.

Hedendaagse paradoxen:

  • Er bestaat stevige kritiek op het functioneren van de politiek. Bij gemeenteraadsverkiezingen gaat nauwelijks 50% stemmen. Velen zijn het vertrouwen in de politiek en in politici kwijtgeraakt. Tegelijkertijd prijzen we ons democratisch systeem in het buitenland aan en eisen we zelfs dat andere landen ons systeem overnemen.
  • Van de politiek verwachten we vergezichten en toekomstperspectieven maar in de zucht naar populariteit domineert het heden en het in stand houden van het verleden.
  • We hechten grote waarde aan economische ontwikkeling als bron van welvaart. Tegelijkertijd loont het binnen ons economisch model om sociaal-culturele en ecologische waarden onder druk te zetten. Het waardevolle wordt schaars maar heeft geen prijs. Efficiency als criterium voor succes werkt splitsend en is oorzaak van anonimiteit. Dat probleem wordt alsmaar groter omdat ons economisch model groei veronderstelt. Zonder groei geen continuïteit. We groeien en versnellen in de verkeerde richting.
  • We stellen hoge eisen aan het functioneren van de overheid. In veel overheidsorganisaties is decennialang gereorganiseerd. Zijn de problemen opgelost? Geenszins. We vinden rechtsbescherming belangrijk en lopen vervolgens vast in juridische procedures die voor burgers vanwege de complexiteit vaak moeilijk te volgen zijn.
  • De overheid hoort dienstbaar te zijn aan politiek en maatschappij maar zit zichzelf in de weg. Wat voor burgers betekenisvol is kan voor de overheid betekenisloos zijn en omgekeerd. Hoezo dienstbaar?
  • We willen solidariteit en rechtvaardigheid maar slagen er niet in om grootschalige [vaak georganiseerde] fraude en misbruik van sociale voorzieningen te voorkomen of snel en effectief aan te pakken.
  • We willen gezinsbedrijven in de landbouw maar de ontwikkeling is gericht op steeds minder en steeds grootschaliger bedrijven. Opschaling van landbouwbedrijven leidt tot vernietiging van de boerenstand en veroorzaakt zowel een ecologisch als een sociologisch probleem.
  • We zijn trots op ons poldermodel omdat dit gemeenschappelijkheid centraal stelt. Tegelijkertijd zijn we georganiseerd rond tegenstellingen uit het verleden. Landbouw- versus natuurorganisaties, werkgevers versus werknemers, stad versus platteland.
  • We zijn sterk gericht op innovatie maar houden tegelijkertijd oude structuren in stand. We willen de toekomst ontwerpen maar reproduceren vaak het verleden.
  • We zijn voorstander van Europese samenwerking maar hebben structuren en processen gecreëerd die volop gelegenheid bieden verschillen uit te vergroten en gemeenschappelijkheid te ondermijnen.
    Voorbeeld: unanimiteit in besluitvorming als kern van Brussels onvermogen.
  • We willen dynamiek maar zijn vastgelopen in statische structuren.
  • We willen verscheidenheid maar dwingen elkaar in een keurslijf. We willen pluriformiteit bereiken door uniforme regels.
  • We bepleiten verantwoordelijk burgerschap maar praktiseren vrijblijvendheid. Calculatie loont.
  • We willen rechtvaardigheid maar in de praktijk worden procedures gewonnen door vaardigheid in het recht.
  • We kiezen voor vrijheid van godsdienst maar zijn niet in staat de daarvoor noodzakelijke ruimte af te bakenen.

Tot slot

Zo beschouwd is er sprake van nogal wat tegenstrijdigheden. Die blijken nog niet zo gemakkelijk te op te heffen. Dat roept de vraag op hoe wij het beste grip kunnen krijgen op maatschappelijke vraagstukken. Waar gaat het systematisch mis? Waar zit dat op vast? Wat kan helpen? Wat is nodig? Dit soort vraagstukken komt op deze site aan de orde.

zie ook: Wie zijn wij?