Denklijnen die leiden tot neergang

door: Ton van de Wiel

Nieuwe vraagstukken benaderen met oude oplossingen? Garantie op adequate antwoorden? Geenszins. Terug naar het nostalgische ‘vroeger was alles beter’? Ook dat biedt geen garantie op adequate antwoorden. Bij gebrek aan antwoorden overgaan tot gedogen? Dat biedt volop garanties. In dat geval: garantie op ontsporen. Voorbeelden: drugshandel, vreugdevuren ter gelegenheid van jaarwisselingen, segregatie.

Je Maintiendrai? De nuchtere belofte ontmaskerd

De natiestaat Nederland is in verval. Een vaak geuite constatering. Te vergelijken met de decadentie waaraan ter tijd het Romeinse Rijk ten onder ging? Niet geheel. We hebben immers geleerd van onze fouten of zijn dit maatschappelijke processen waarin de tijdgeest een eigen werking heeft?
In de fase van de natiestaat stond veiligheid voor inwoners hoog genoteerd. Helaas moet nu de conclusie getrokken worden dat Nederland qua defensie onder de maat presteert. ¹
Handhaven is een apart issue geworden. Helaas wordt ermee op grote schaal de hand gelicht.

Kijk eens goed naar een aantal andere verschijnselen in de Nederlandse samenleving dan komt er wellicht herkenning bovendrijven. Richt daarbij de schijnwerper op:
– wat is de staat van het onderwijs?
– blijft de scheiding van kerk en staat wel intact?
– ongebreidelde vrijheid van godsdienst knaagt aan het staatsbestel?
– levert het openbaar bestuur voldoende kwaliteit?
– geeft Nederland wel de juiste invulling aan het begrip duurzaamheid?
– begint de uitdijende focus op ‘de zwakkeren in de samenleving’ niet een farce te worden?
– valse opvattingen over naastenliefde [immigratie] leiden tot een nieuwe onderklasse
– het belastingstelsel is te complex en daardoor ondoorzichtig geworden
– is de rechtsstaat die we pretenderen te zijn nog wel een rechtsstaat?
– neemt Nederland in Europees verband wel de juiste afslagen [autonomie, soevereiniteit]?
– coalitievorming bij een versplinterd politiek decor leidt tot niet handhaafbare besluiten?
– zijn opvattingen over staatsschuld en het houdbaarheidssaldo toekomstbestendig?
– is Nederland bereid om de eigen identiteit te bewaren? [Denk slechts aan de taal!]?
– moet Nederland verder gaan in en met globalisering?

Identiteit

Bij het zoeken naar antwoorden op bovengenoemde vraagstukken zal blijken dat dé Nederlander, ook al bestaat die niet, eigenlijk geen trek heeft in moeilijkheden. Daarmede de discussie uit de weg gaand. Maar pas in actie komt als blijkt dat het hemzelf raakt. Het beeld ontstaat dat in Nederland identiteit niet zoveel gewicht wordt toegekend.
Opvallend in dat verband is de mantra ‘migranten welkom met behoud van identiteit’. De identiteit van autochtonen doet er kennelijk niet zo toe. De identiteit van de migrant des te meer. Nog opvallender: de identiteit van de migrant wordt beschouwd als een vaststaand feit. Met die stellige overtuiging is de basis gelegd voor veel later ongemak. Heinich ² zegt daarover: identiteit is niet statisch, identiteit is een proces.
Met het uitspreken van ‘immigrant, behoudt vooral je identiteit’, hebben we hem veroordeeld tot een statisch wezen. Tel uit je winst Nederland!

Met het verbrokkelen van de zuilen van weleer en de versplintering qua politiek speelveld ligt het voor de hand te veronderstellen dat dé Nederlander inderdaad niet bestaat. Dat moge dan zo zijn, maar daar is, volgens Verbrugge ³ tegen in te brengen dat ‘burgers zich voegen naar één bepaalde rechtsorde’. Dat zou bepalend zijn voor de identiteit. Die rechtsorde valt samen met een vorm van eensgezindheid. Op die eensgezindheid valt wel wat af te dingen omdat zowel in de christelijke als in de islamitische hoek naarstig gezocht wordt naar argumenten om de Bijbel respectievelijk de Koran te mogen plaatsen boven rechtsorde. Waarbij overigens moet worden aangetekend dat de oude zuilen beter in staat zijn het verschil tussen rechtsorde en de Bijbel egaliseren. Van de nieuwe zuil, de islam kan dat minder stellig worden gezegd.

Ter verzachting zegt Van den Brink ⁴  ‘Door te zwijgen over onze […] normen, ontnemen we moslims en andere nieuwkomers de kans om een eigen antwoord te geven …..’.
Daardoor ontstaat een paradox. Enerzijds hechten aan identiteit en anderzijds niet overtuigend deelnemen aan het handhaven ervan.

Van den Brink beargumenteert dat in Nederland vrijheid, gelijkheid, stoffelijkheid, veiligheid, eerlijkheid en zorgzaamheid [als samenlevingsaspecten] bepalend zijn voor identiteit. Daarbij legt hij ook vast dat [vrij vertaald] de eeuwigdurende strijd tegen het water evenzeer bepalend is voor wat Nederland is. Daarmede is dus ook een fundament gelegd voor wat identiteit heet.

Veronachtzaming van deze waarden, kritiekloos globalisering omarmen, neerkijken op burgerlijkheid, accepteren dat inkomensverschillen blijven groeien, zijn voorbodes van nefaste denklijnen. Denklijnen van deze soort vormen de opmaat voor neergang.

Botsende culturen

Vrij gemakkelijk kan bij de titel van deze paragraaf gedacht worden aan Samuel Huntington die in 1996 zijn ‘The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order’ deed verschijnen. De kern van dat werk: culturele en religieuze identiteit van mensen vormt de belangrijkste bron van conflicten nadat de Koude Oorlog als afgelopen werd verklaard.

Dichter bij huis: de komst van grote stromen immigranten naar Nederland werd hier afgezegend met ‘welkom, met behoud van identiteit’ en vanuit politieke hoek werd eraan toegevoegd naar autochtonen ‘u moet het zien als een verrijking’.
Philipse ⁵ neemt stelling tegen deze benadering en zegt daarvan: …..’Grote stromen immigranten leveren eveneens een gevaar op voor de democratie’ en voorts wegens veronderstelde onverenigbaarheid van waarden ‘…wordt de basis van morele eensgezindheid ondermijnd…’. De term ‘eensgezindheid’ kwamen we intussen ook tegen bij Van den Brink. ⁶
Nog verder wijst Philipse op het tribale karakter van uitheemse culturen. Een tribaal denken en handelen dat met de komst van grote groepen immigranten is geïmplanteerd in de Nederlandse samenleving. Een bijkomend en inmiddels een fnuikend gegeven voor de recherche de zogenoemde zwijgcultuur die inherent is aan tribaal samengestelde wijken en buurten. Buitengewoon hinderlijk bij het oplossen van misdrijven. Een voorzichtige veronderstelling: juist die zwijgcultuur vormt een prima voedingsbodem is voor het ontstaan van criminaliteit.

Nederland is gemakzuchtig, trekt onvoldoende heldere lijnen naar nieuwkomers, met als gevolg compleet gesegregeerde samenlevingen met daarin zelfs no-go-areas.

Waarheden blijken geen waarheden. Het zijn constructen.

De film An Inconvenient Truth uitgebracht in 2006 oogstte veel bijval. Immers [sic] daarin werd aangetoond dat de opwarming van de aarde voor buitengewone problemen zou zorgen. Voor grote delen van deze film bestaat in wetenschappelijke kring waardering. Kanttekeningen worden geplaatst bij de manipulatie van beelden. In Engeland mocht deze film op scholen slechts vertoond worden, na een gerechtelijke uitspraak, als aan een bijzondere voorwaarde werd voldaan. Vooraf diende uitgelegd te worden aan leerlingen dat de film op bepaalde punten niet voldeed aan objectiviteit.

Een bekende beeldspraak in de Nederlandse politiek is het begrip ’tweedeling’. Veelal wordt daarmee gedoeld op het verschil tussen arm en rijk. Tweedeling heeft een negatieve connotatie gekregen. Bijgevolg dient het te allen tijde bestreden te worden. Althans zo wordt in bepaalde politieke kringen gedacht. Ieder die enige kaas heeft gegeten van statistiek ziet dat in een willekeurige groep altijd uitersten kunnen worden benoemd. Welke statistische verdeling ook wordt gebruikt, er is altijd een mediaan en er zijn altijd uitersten. Kortom er bestaan onnoemelijk veel tweedelingen. Moeten die dan ook te allen tijde worden bestreden?

Politieke partijen die te vuur en zwaard tweedelingen bestrijden zijn ook de partijen die immigratie toejuichen. Zou het deze partijen ontgaan dat met de door hen gewenste immigratie stelselmatig een nieuwe onderklasse wordt gevormd?

Fabels, hear say, geruchten, opinies worden vaak tot waarheid verklaard. Het gaat derhalve om geconstrueerde feiten. In die zin is de film An Inconvenient Truth een mooi voorbeeld van framing. Framing is met vooropgezet doel meningsvorming van een bepaalde lading te voorzien. Eufemistisch is het te beschouwen als een vorm van overtuigingstechniek. Minder fraai is het als het als manipulatie wordt ingezet. Steeds duidelijker wordt dat tijdens de presidentsverkiezingen in USA doelgericht framing werd ingezet. De laatste berichten over het verloop van het stemmen over de zogenoemde Brexit, het vertrek van Groot-Brittannië uit de Europese Gemeenschap wijzen erop dat deze onderwerp zijn geweest van framing.
Anders gezegd wanneer is de waarheid waar en wanneer heb je te maken met een vervormde, geconstrueerde waarheid? Veel waarheden, met name in de politiek, de economie en dus ook in de reclame zijn niet meer dan een construct. Onware werkelijkheden derhalve, de zittende macht welgevallig.
Past de Nederlandse overheid ook framing toe? Het aftreden van staatsecretaris Harbers komt verraderlijk dichtbij. Niet waargemaakte verkiezingsbeloften? Vanaf nu ook maar rangschikken onder framing?

Samenvatting

Als handhaven geen prioriteit heeft, als identiteit van autochtone Nederlanders een verwaarloosbaar begrip is, als heersende normen en waarden geofferd worden om nieuwkomers te contenteren, als framing een bestanddeel vormt van de gereedschapskist van overheden?
Als die denklijnen de overhand krijgen, dan is Nederland inderdaad een bananenrepubliek.

---

Referenties

1. van der Wal – Inspirerende Ontmoetingen. (met o.a. Dick Berlijn) – Van Ierland, Amsterdam 2009
2. Heinich, Nathalie –  Wat onze identiteit niet is – Prometheus, Amsterdam 2019
3. Verbrugge, Ad – Tijd van onbehagen – Uitgeverij Sun, Amsterdam 2004
4. Brink, Gabriël van den   – Waartoe is Nederland op aarde – Boom uitgevers, Amsterdam 2018  
5. Philipse, Herman  – Atheïstisch manifest & De onredelijkheid van religie – Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 2007 
6. Brink, Gabriël van den   – Waartoe is Nederland op aarde – Boom uitgevers, Amsterdam 2018